Το Καταστατικό του ΕΔΕΣ ~ η ίδρυση της οργάνωσης.

 Έχουν ειπωθεί πολλά για το καταστατικό του ΕΔΕΣ. Η αλήθεια είναι ότι υπήρχαν τρία καταστατικά και ότι και τα τρία ήταν γνήσια. Η Πράξις 1^η , η Πράξις 2^α και το γνωστό καταστατικό. Ουσιαστικά και τα τρία συντάχθηκαν με το ίδιο σκοπό απλώς το ένα αποτελούσε πιο ολοκληρωμένη εκδοχή του άλλου. Αναλυτικά τι όριζε το καθένα:

Πράξις 1^η:

Καταστατικό Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (Ε.Δ.Ε.Σ.)

Σήμερον την ενάτην (9^ην) του μηνός Σεπτεμβρίου του έτους χιλιοστού εννεακοσιοστού τεσσαρακοστού πρώτου 1941 και εις την οικίαν του Ζέρβα Ναπολέοντος του Νικολάου, κειμένην εις Αθήνας, επί της οδού Κηφισίας 171, συνήλθαμε οι κάτωθι υπογεγραμμένοι Ζέρβας Ναπολέων του Νικολάου, Σπαής Λεωνίδας και Σταματόπουλος Ηλίας και αποφασίσαμε να συμπήξωμε σύνδεσμον με τον εξής καθορισμένον σκοπόν:

•          Να εγκαθιδρύσωμε εις την Ελλάδα το Δημοκρατικόν Πολίτευμα οιαδήποτε και αν είναι η έκβασις του πολέμου.

•          Να αποκαλύψουμε κατά σαφή και αναμφισβήτητον τρόπον την προδοσία του τέως Βασιλέως Γεωργίου Β’ και της περί αυτόν σπείρας της αυτοκληθείσης, «Δικτατορία της 4^ης Αυγούστου», επιβάλωμεν  εις πάντας τους στυγνούς εγλκηματίας  βαρύτατες κυρώσεις, δημεύοντες άμα τας περιουσίας τόσον αυτών, όσον και των συγγενών των και των μετ’ αυτών συναλλαγέντων οπωσδήποτε κατά την διάρκειαν της επαράτου πενταετίας.

•          Να αποκαθάρωμεν και ανακαινίσωμεν εκ βάθρων την κρατικήν μηχανή, εις τρόπον ώστε, Στρατός Ξηράς, Αέρος και Θαλάσσης, Χωροφυλακή και Αστυνομία Πόλεων, Δικαστική Εξουσία, Διοικητικαί Υπηρεσίαι πάσης φύσεως, και Τραπεζικά Ιδρύματα καθώς και ποικίλοι οργανισμοί να απαλλαγώσιν από οιονδήποτε μέλος, το οποίον δεν θα έχη αποδεδειγμένως δημοκρατικήν συνείδησιν, πιστοποιουμένην δια πράξεων τοιούτων, ώστε να υπάρχη πλήρης και σταθερά προς αυτό εμπιστοσύνη. Η κάθαρσις δύναται να φθάση μέχρι τοιούτου σημείου, ώστε, η ανάγκη το επιβάλλει, όπως συμβαίνει τούτο με τα εκτραπέντα απολύτως εκ του προορισμού των Σώματα της Χωροφυλακής και της Αστυνομίας Πόλεων, εν πολλοίς δε και με την Δικαστικήν Εξουσίαν, προβώμεν εις πλήρη διάλυσιν και την εκ νέου ανασυγκρότησιν των δαιλυθησομένων Υπηρεσιών και Οργανισμών.

•          Η Δημοκρατική Ελλάς να θεσπίση νόμους και εφαρμόση μέτρα, άτινα να δώσουν εις τον Ελληνικό Λαόν Κοινωνικήν Δικαιοσύνην, να εξαλείψουν δε εντελώς την μαύρην αδικία και εγκληματική ανισότητα, η οποία από της εποχής της απελευθερώσεως της Πατρίδος μας, και ιδία κατά τα τελευταία πέντε έτη εμάστισε το σύνολον των Ελλήνων, επ’ ωφελεία μιας ελαχιστότατης μειονότητας, η οποία δια πάσης αθεμιτουργίας εκάθησεν εκάστοτε εις ράχην του Ελληνικού λαού. Εις την Δημοκρατικήν Ελλάδα δεν πρέπει να υπάρχουν πεινώντες και δεν θα υπάρξουν.

•          Μετά την ολοσχερή εκπλήρωσι του σκοπού του Συνδέσμου και όταν ο Σύνδεσμος δια αποφάσεως των τεσσάρων πέμπτων εκ των μελών του δεχθή ότι ο σκοπός του επετελέσθη, τότε θα γίνη προσφυγή προς τον Ελληνικόν λαόν, ίνα και δια της ελευθέρως εκδηλωθησομένης γνώμης του κυρώση το έργον του Συνδέσμου. Μετά την κύρωσιν ταύτην ο Σύνδεσμος θα παραχωρήση την ΄θεσιν του εις τους εκπροσώπους του λαού εκλεχθησομένους κατά σύστημα το οποίον θα καθορίση εν καιρώ ο Σύνδεσμος και θα αποχωρίση της Αρχής, διατηρών επί χρονικόν διάστημα, του οποίου η διάρκεια θα ορισθή τότε, την επιτροπείαν της Λαϊκής Κυβερνήσεως της χώρας.

Δια να επιτευχθή ο σκοπός του Συνδέσμου και δια να επιτελεσθή το επιδιωκόμενον έργον θα οργανωθώμεν ως εξής: 

•          Αρχηγός του Συνδέσμου είναι και θα μείνη, εφ’ όσον ζή, ο Στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας.

•          Θα συσταθή τριμελής επιτροπή αποκληθησομένη «Κεντρική Διοικούσα Επιτροπή» και ήτις θα διοική τον Σύνδεσμον εν ονόματι του αρχηγού Στρατηγού Πλαστήρα Νικολάου και εφ’ όσον ο Αρχηγός βρίσκεται μακράν της πατρίδος μας.

•          Η Κεντρική Διοικούσα Επιτροπή δύναται να συστήση ετέρας τριμελείς υποεπιτροπάς ή και διμελείς τοιαύτας όπου αύτη κρίνει τούτο επιβαλλόμενον.

•          Η Κεντρική Διοικούσα Επιτροπή θα έχη το δικαίωμα να μυήση και ονομάση μέλη του Συνδέσμου, όσους κρίνει έχοντας τα προς τούτο ψυχικά και διανοητικά εφόδια και σχηματίζη εκ των μυουμένων τριμελείς υποεπιτροπάς, αι οποίαι εξουσιοδοτούμεναι ειδικώς υπό της Κεντρικής Διοικούσας Επιτροπής θα έχουν το δικαίωμα να επεκτείνουν τας μυήσεις.

•          Τα μέλη του Συνδέσμου πρέπει να τηρούν απόλυτον εχεμύθειαν, απαραίτηον και μοναδικόν όρον για την επιτυχίαν του σκοπού του Συνδέσμου και επομένως ανάγκη να εκλέγωνται μετά μεγίστης προσοχής και ενδελεχούς παρακολουθήσεως και να διακρίνωνται δια την εγκράτειαν της γλώσσης, του νοός και των πράξεών των.

•          Η μύησις θα γίνηται παρουσία των τριών μελών της Κεντρικής Διοικούσης Επιτροπής ή των προς τούτο εξουσιοδοτημένων ετέρων τριμελών υποεπιτροπών. Εάν η παρουσία των τριών μελών είναι αδύνατος, τότε δύναται να γίνηται και υπό δύο μελών μόνον, εν εσχάτη δε ανάγκη και υπό ενός μόνον μέλους. Μετά την μύησιν θα υπογράφηται Πρωτόκολλον  ορκομωσίας τόσον υπό της μυησάσης επιτροπής όσον και υπό του μυηθέντος. Μετά την ορκωμοσίαν, ο μυούμενος θα λαμβάνη πλήρως γνώσιν του Καταστατικού του Συνδέσμου καθώς και των μυστικών σημάτων αναγνωρίσεως των μελών. Τα πρωτόκολλα της ορκομωσίας θα παραδίδωνται εις την Κεντρικήν Διοικούσαν Επιτροπήν ήτις και θα ευθύνηται δια την ασφαλή αυτών φύλαξιν.

•          Παν μέλος του Συνδέσμου, όπως και αυτής ταύτης της Κεντρικής Επιτροπής τα μέλη, θα λαμβάνουν έναν αριθμόν δια του αριθμού αυτού και μόνον θα είναι γνωστά, απαγορευομένης απολύτως της ανακοινώσεως των ονοματεπωνύμων, εκτός αν συντρέχουν και επιβάλλουν τούτο εξαιρετικαί ανάγκαι συμβάλλουσαι εις την καλυτέραν εξυπηρέτισην του σκοπού του Συνδέσμου.

•          Ο όρκος, ο οποίος θα δίδηται υπό των μυουμένων έχει ως κάτωθι: «Ορκίζομαι εις την Τιμήν και την συνείδησίν μου ότι θα εργασθώ με όλας μου τας δυνάμεις και δια παντός τρόπου δια να επιτευχθή ο σκοπός του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (Ε.Δ.Ε.Σ.), ότι θα εκτελώ ασυζητητί πάσαν διαταγήν της Κεντρικής Διοικούσας Επιτροπής (Κ.Δ.Ε.) του Συνδέσμου και ότι θα φυλάξω με ιερότητα το μυστικόν του Συνδέσμου μέχρις ου επιτευχθή ο σκοπός μας».

•          Την ορκωμοσίαν θα επακολουθή ασπασμός και από της στιγμής εκείνης η αδέλφωσις είναι πλήρης και το νέον μέλος ευθύνεται δια πάσαν εκτροπήν από του σκοπού, δια τον οποίον ωρκίσθη, υποκείμενον και εις κυρώσεις, τον βαθμόν των οποίων θα καθορίζη η Κεντρική Διοικούσα Επιτροπή εις περίπτωσιν θελητής ή αθελήτου προδοσίας.

•          Πάσα προσθήκη ή αφαίρεσις ή αλλοίωσις διατάξεως τινός εις το παρόν Καταστατικόν θα γίνηται μόνον κατόπιν αποφάσεως, ήτις θα λαμβάνηται από τα τέσσερα πέμπτα των μελών τα οποία απαρτίζουν την Κεντρικήν Διοικούσαν Επιτροπήν καθώς και τας μερικάς τριμελείς υποεπιτροπάς, αποκλειόμενης όμως απολύτως της αλλοιώσεως ή και απλής έστω συζητήσεως επί της διατάξεως της αφορώσης το πρόσωπον του ουσιαστικού αρχηγού του Συνδέσμου, του Στρατηγού Πλαστήρα Νικολάου. Εγράφη το παρόν δια της χειρός του Ζέρβα Ναπολέοντος του Νικολάου, όστις και έλαβε τον αριθμόν ένα (1) και υπεγράφη υπ’ αυτού και του Σπαή Λεωνίδα, όστις έλαβε τον αριθμόν δύο (2) και του Σταματόπουλου Ηλία, όστις έλαβε τον αριθμόν τρία (3) και ούτω απετελέσθη η Κεντρική Διοικούσα Επιτροπή και από της αυτής στιγμής ήρχισεν η λειτουργία του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (Ε.Δ.Ε.Σ.), ομομάσασα το παρόν Καταστατικόν «Πράξις 1^η» και συντάξασα αμέσως έτερον συντετμημένον και περιληπτικόν Καταστατικόν, ούτινος θα λαμβάνουν γνώσιν τα υπόλοιπα μέλη του Συνδέσμου και όπερ Καταστατικόν εκάλεσε «Πράξις 2^α».   

                               Ν. Ζέρβας          Λ. Σπαής            Η. Σταματόπουλος 

        Οι δύο αυτές «Πράξεις» αποτέλεσαν το ιδρυτικό του ΕΔΕΣ. Συνέχεια του ιδρυτικού αποτέλεσε το «Καταστατικόν του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (Ε.Δ.Ε.Σ.)» που παρατίθεται στη συνέχεια και είναι το καταστατικό που συμπληρώνει το αρχικό ιδρυτικό. Συντάχθηκε και δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 1941 και σαν σκοπό του όριζε:

•          Να αγωνισθή δι’ όλων του των δυνάμεων και διά παντός τρόπου και μέσου και εντός και έξω της Ελλάδος προς ενίσχυσιν του διεξαγομένου Συμμαχικού Αγώνος, συμβάλη δε όσον δυνηθή διά της δημιουργίας Εθνικού Επαναστατικού Στρατού εις την ταχυτέραν επίτευξιν της Συμμαχικής Νίκης.

•          Να εργασθή και επιτύχη ώστε να εγκαθιδρυθή εις την Ελλάδα, μετά τον πόλεμον και την Νίκην της Συμμαχικής μας παρατάξεως, πολίτευμα Δημοκρατικόν, Λαϊκού χαρακτήρος και Σοσιαλιστικής μορφής, κατόπιν ελευθέρου Δημοψηφίσματος.

•          Να ζητήση από τας Συμμάχους χώρας Αγγλίαν, Αμερικήν και Ρωσσίαν, όπως μετά τον πόλεμον αφεθή ελεύθερος ο Ελληνικός λαός να εκλέξη το πολίτευμά του, αποφευχθή δε η δι’ εξωτερικής δυνάμεως επιβολή του Βασιλικού θεσμού. Την απόφασιν του Ελληνικού λαού, οιαδήποτε και αν είναι, υποχρεωθούν και οι δύο παρατάξεις να αποδεχθούν ως τελειωτικήν και τερματίζουσαν την Πολιτειακήν αντίθεσιν και πάλην.

•          Να αντιταχθή δι’ όλων των δυνάμεων, όπως εμποδίση την βιαίαν επάνοδον του Βασιλέως, αν ήθελε επιχειρήση τοιαύτην προ της ελευθέρας εκδηλώσεως του Ελληνικού Λαού, το ανόθευτον δε της Λαϊκής θελήσεως να διαπιστωθή διά της παρουσίας αντιπροσώπων των τριών αγωνιζομένων κατά του κατακτητού Κρατών και αντιπροσώπων του Βασιλέως.

•          Να αντιπροσωπευθή η Ελλάς εις το Συνέδριον ειρήνης από Έλληνας εκλεγησομένους από την αγωνιζόμενην χώραν μας εντός και έξω της Ελλάδος.

•          Μετά την ελευθέραν – Λαϊκή θελήσει – εγκαθίδρυσιν της Λαϊκής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας να ανακαινίση εκ βάθρων την κρατικήν μηχανή, εις τρόπον ώστε Στρατός Ξηράς, Θαλάσσης και Αέρος, Χωροφυλακή και Αστυνομία Πόλεων, Δικαστική εξουσία, Διοικηταί και Οικονομικαί υπηρεσίαι πάσης φύσεως, Παιδεία και Εκκλησία, Τραπεζικά Ιδρύματα, ποικίλοι Οργανισμοί Δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, απαλλαγούν από οιονδήποτε μέλος το οποίον δεν θα έχη αποδεδειγμένως άσπιλον παρελθόν και σταθεράν Δημοκρατικήν και Σοσιαλιστικήν συνείδησιν, πιστοποιουμένην διά πράξεων τοιούτων ώστε να υπάρχη πλήση μέχρι τελευταίου σημείου και σταθερά προς αυτό εμπιστοσύνη. Η κάθαρσις πρέπει να φθάση μέχρι τοιούτου σημείου, ώστε αν η ανάγκη το επιβάλη, όπως τούτο συμβαίνει με τα εκτραπέντα απολύτως του προορισμού των σώματα Χωροφυλακής και Αστυνομίας Πόλεων, εν πολλοίς δε και με την Δικαστικήν εξουσίαν και τας ενόπλους Δυνάμεις, προβή εις πλήρη διάλυσιν αυτών και εις την εκ νέου ανασυγκρότησίν των, αποπέμπουσα και στιγματίζουσα πάντας εκείνους, οίτινες από ταπεινόν συμφέρον ωθούμενοι, εδούλευσαν αφ’ ενός μεν την στραγγάλισασαν τας ελευθερίας του Ελληνικού λαού δικτατορίαν της 4^ης Αυγούστου, συνειργάσθησαν δ’ αφ’ ετέρου με τον κατακτητήν εις βάρος της Εθνικής τιμής και της ζωής του Λαού.

•          Η Λαϊκή Δημοκρατική Σοσιαλιστική Ελλάς θα θεσπίση Νόμους και θα λάβη μέτρα τοιαύτα, τα οποία θα δώσουν εις τον Ελληνικόν Λαόν Κοινωνικήν δικαιοσύνην, θα εξαλείψουν δε εντελώς την μαύρην αδικίαν και εγκληματικήν ανισότητα, η οποία από της απελευθερώσεως της Πατρίδος μας και ιδία κατά τα τελευταία πέντε έτη της τυρρανικής δικτατορίας εμάστισε το σύνολον των Ελλήνων και εξεμεταλλεύθη αναλγήτως τους μόχθους του επ’ ωφελεία μιάς ελαχιστοτάτης μειονότητος και η οποία διά παντός μέσου εξεμαύλιζε εκάστοτε τα ηγετικά στοιχεία της χώρας και εκάθησεν ούτω εις ράχην του Ελληνικού λαού. Εις την Δημοκρατικήν Σοσιαλιστικήν Ελλάδα της αύριον δεν πρέπει να υπάρχουν πεινώντες και δεν θα υπάρξουν.

•          Μετά την αποτίναξην του σκληρού ζυγού και την ανάκτησιν της Ελευθερίας μας ο Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος θα καταβάλη πάσαν προσπάθειαν, συνεργαζόμενος προς τούτο και με οιαδήποτε Οργάνωσιν, έχουσαν τον αυτόν σκοπόν, όπως ολοκληρωθή ούτος.

Διά να επιτευχθή ο σκοπός του Συνδέσμου και επιτελεσθή το επιδιωκόμενον έργον ο Σύνδεσμος ωργανωθή ως εξής:

•          Αρχηγός είναι θα μείνη μέχρις επιτεύξεως πλήρως του σκοπού μας ο Στρατηγός Πλαστήρας Νικόλαος.

•          Συνεστήθη τριμελής Επιτροπή, αποκληθείσα Κεντρική Διοικούσα Επιτροπή (Κ.Δ.Ε.) και ήτις διοικεί τον Σύνδεσμον εν ονόματι του Στρατηγού Πλαστήρα Νικολάου και εφ’ όσον ούτος ευρίσκεται μακράν της Πατρίδος, εξόριστος. Της Επιτροπής ταύτης έν μέλος ωνομάσθη Υπαρχηγός του Συνδέσμου.

•          Η τριμελής Διοικούσα Επιτροπή έχει το δικαίωμα να μυήση και ονομάση μέλη του Συνδέσμου όσους κρίνει έχοντας τα προς τούτο διανοητικά, ψυχικά και ηθικά εφόδια και σχηματίζη εκ των μυουμένων τριμελείς υποεπιτροπάς, αι οποίαι καταλλήλως εξουσιοδοτημέναι υπό της Κ.Δ.Ε. έχουν το δικαίωμα να επεκτείνουν τας μυήσεις.

•          Τα μέλη του Συνδέσμου δέον να εκλέγωνται μετά μεγίστης προσοχής και ενδελεχούς παρακολουθήσεως και διακρίνωνται διά την εγκράτειαν της γλώσσης και των πράξεων ως και διά την αξιόπιστον πίστιν των προς την λαϊκήν Σοσιαλιστικήν Δημοκρατίαν.

•          Η μύησις γίνεται παρουσία των τριών μελών της Κ.Δ.Ε. ή των προς τούτο εξουσιοδοτημένων υποεπιτροπών. Εάν η παρουσία των τριών μελών είναι αδύνατος, δύναται να γίνη και υπό δύο μόνον μελών, εν εσχάτη δε ανάγκη και υπό ενός μόνον μέλους. Μετά την μύησιν υπογράφεται Πρωτόκολλον ορκωμοσίας τόσον υπό της μυούσης Επιτροπής όσον και υπό του μυηθέντος. Μετά την ορκωμοσίαν ο μυούμενος λαμβάνει γνώσιν και των μυστικών σημείων αναγνωρίσεως των μελών. Τα Πρωτόκολλα ορκωμοσίας παραδίδονται εις την Κ.Δ.Ε. και ειδικώς εις τον Υπαρχηγόν του Συνδέσμου, όστις ευθύνεται διά την ασφαλή αυτών φύλαξιν.

•          Τα μέλη του Συνδέσμου λαμβάνουν ένα αριθμόν και διά του αριθμού αυτό και μόνον είναι γνωστά, απαγορευομένης απολύτως της χρησιμοποιήσεως των ονοματεπωνύμων, εκτός αν συντρέχουν και επιβάλλουν τούτο εξαιρετικαί ανάγκαι εκ των οποίων εξαρτάται η αποτελεσματικωτέρα εξυπηρέτησις του σκοπού του Συνδέσμου.

•          Ο όρκος, ο οποίος δίδεται υπό των μυουμένων, έχει ως εξής: «Ορκίζομαι εις το όνομα του Θεού, την τιμήν και την συνείδησίν μου ότι θα εργασθώ με όλας μου τας δυνάμεις και διά παντός τρόπου και μέσου προς επίτευξιν του σκοπού του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου, ότι θα εκτελώ ασυζητητί πάσαν διαταγήν της Κεντρικής Επιτροπής και ότι θα φυλάξω με ιερότητα το μυστικόν του Συνδέσμου μέχρις ότου επιτευχθή πλήρως ο σκοπός μας.»

•          Μετά την ορκωμοσίαν επακολουθεί ασπασμός και από της στιγμής εκείνης η αδέλφωσις είναι πλήρης και το νέον μέλος ευθύνεται διά πάσαν παρεκτροπήν από του σκοπού διά τον οποίον ωρκίσθη, υποκείμενον και εις κυρώσεις, τον βαθμόν των οποίων καθορίζει δι’ αποφάσεως της, λαμβανομένης ομοφώνως η Κ.Δ.Ε., εις περίπτωσιν θελημένης ή αθελήτου προδοσίας.

•          Πάσα προσθήκη, αφαίρεσις ή αλλοίωσις διατάξεως τινός εις το παρόν Κατασταικόν δύναται να γίνη κατόπιν αποφάσεως, ήτις  θα λαμβάνεται κατά πλειοψηφίαν υπό των τεσσάρων πέμπτων των μελών του Συνδέσμου, απαγορευομένης απολύτως της συζητήσεως επί της διατάξεως της αφορώσης υο πρόσωπον του Αρχηγού του Συνδέσμου όστις είναι και θα μείνη μέχρις επιτεύξεως πλήρως του σκοπού μας ο Στρατηγός Πλαστήρας Νικόλαος.

                                                 Εγράφη εν Αθήναις την 9^ην Σεπτεμβρίου 1941.